Hemoglobina

Norma: K: 12-16 g/dl, M: 14-18 g/dl
Opis: Hemoglobina jest białkowym składnikiem krwinek czerwonych. Jej zadaniem jest transport tlenu i dwutlenku węgla od i do komórek naszego organizmu. Hemoglobina jest podstawowym parametrem, który służy do rozpoznawania niedokrwistości. Stężenie tego związku zależy od wieku i płci. Najwyższe jest u noworodków. Później nieznacznie obniża się, aż do osiągnięcia 6. miesiąca życia, by następnie ponownie rosnąć.
Powyżej normy: wartości hemoglobiny powyżej zalecanej normy mogą wystąpić wskutek odwodnienia (biegunki, wymioty, poty), w nadkrwistościach pierwotnych (czerwienica prawdziwa) oraz w nadkrwistościach wtórnych (przewlekłe choroby płuc, wady serca, nowotwory nerek). Wzrost wartości hemoglobiny może wynikać również z powodu niedotlenienia (np. podczas przebywania w wyższych partiach gór).
Poniżej normy: wartości hemoglobiny poniżej zalecanej normy mogą wynikać z niedokrwistości i przewodnienia.

Erytrocyty (RBC)

Norma: K: 4,2-5,4 mln/ul, M: 4,7-6,2 mln/ul
Opis: erytrocyty (RBC) to podstawowe składniki morfotyczne krwi, czyli tzw. czerwone krwinki. Komórki te transportują tlen do tkanek i dwutlenek węgla z tkanek do płuc. Powstają w szpiku kostnym i żyją około 100 dni. Liczba krwinek czerwonych zależy od płci i wieku.
Powyżej normy: wzrost wartości erytrocytów może być spowodowany czerwienicą prawdziwą, przewlekłymi chorobami płuc, wadami serca, nowotworami, torbielowatością nerek i zespołem Cushinga. Może wynikać także z leczenia sterydami, odwodnienia, wstrząsu, zapalenia otrzewnej, oparzeń z utratą osocza. Wzrost czerwonych krwinek może nastąpić podczas pobytu w górach.
Poniżej normy: wartości poniżej normy występują w niedokrwistości, przewodnieniu oraz przy nagłej utracie krwi.
O czym świadczy podwyższony lub obniżony poziom erytrocytów?

MCV

Norma: K: 81-99 fl, M: 80-94 fl
Opis: MCV to średnia objętość pojedynczej krwinki.
Powyżej normy: podwyższone wartości MCV mogą świadczyć o niedoborze witaminy B12 lub kwasu foliowego w przebiegu chorób, takich jak: zapalenie bądź niewydolność wątroby, alkoholizm, mielodysplazja oraz niedoczynność tarczycy. Wzrost ten może wystąpić także po chemioterapii, ostrym krwotoku lub hemolizie (masywnym niszczeniu krwinek czerwonych).
Poniżej normy: wynik MCV poniżej normy świadczy o niedokrwistości z niedoboru żelaza, talasemii, a także niedokrwistości syderoblastycznej. Może pojawiać się w chorobach przewlekłych.

MCH

Norma: K: 27-31 pg, M: 27-34 pg
Opis: MCH to średnia masa hemoglobiny w krwince.
Powyżej normy: podwyższone wartości MCH mogą świadczyć o sferocytozie.
Poniżej normy: wartości poniżej normy odnotowuje się w zaburzeniach wodno-elektrolitowych typu przewodnienia hipotonicznego oraz w niedokrwistościach niedobarwliwych.

MCHC

Norma: 33-37 g/dl
Opis: MCHC to średnie stężenie hemoglobiny w krwince.
Powyżej normy: MCHC powyżej normy może świadczyć o sferocytozie lub hipertonicznym odwodnieniu.
Poniżej normy: obniżony wskaźnik MCHC może wskazywać zaburzenia wodno-elektrolitowe typu hydrotonicznej hiperhydracji. Może być on obniżony również w niedokrwistości spowodowanej niedoborem żelaza.
Jak przygotować się do podstawowych badań krwi?

Hematokryt (HCT)

Norma: K: 37-47%, M: 42-52%
Opis: hematokryt (HCT) to stosunek objętości krwinek czerwonych do objętości osocza. Wartość HCT zależy od liczby krwinek czerwonych, objętości ertrocytów, objętości krwi krążącej, płci i wieku.
Powyżej normy: wartości powyżej normy mogą być wywołane czerwienicą prawdziwą, niedotlenieniem tkanek, przewlekłymi chorobami płuc, wadami serca, nowotworami lub torbielowatością nerek. Podwyższony wskaźnik hematokrytu może być również spowodowany pobytem w górach lub na skutek leczenia sterydami.
Poniżej normy: wartości poniżej normy odnotowuje się przy niedokrwistości i w przewodnieniu ustroju.

Anizocytoza (RDW)

Norma: 11,5-14,5%
Opis: anizocytoza (RDW) to współczynnik zmienności rozkładu objętości erytrocytów.
Powyżej normy: podwyższony wskaźnik anizocytozy może być spowodowany niedokrwistością z niedoboru żelaza, jak również niedokrwistością megaloblastyczną, hemolityczną, makrocytową (choroby wątroby). Wzrost wartości RDW może wystąpić po przetoczeniu krwi i w wyniku przerzutów nowotworowych.
Poniżej normy: spadek wartości RDW zazwyczaj świadczy o różnych rodzajach niedokrwistości.

Anizochromia (HDW)

Norma: 2,2-3,2 g/dl
Opis: anizochromia (HDW) to zjawisko występowania w badanej krwi różnorodnie wybarwionych erytrocytów.
Powyżej normy: wzrost wartości może być spowodowany niedokrwistością hemolityczną lub z niedoboru żelaza.

Retikulocyty (RET)

Norma: 5-15‰
Opis: retykulocyty (RET) są to młode formy erytrocytów (czerwone krwinki), które powstają w szpiku. Mają one jądro komórkowe.
Powyżej normy: wzrost wartości występuje w zespole hemolitycznym, ostrej niedokrwistości pokrwotocznej i w ostrym niedotlenieniu.
Poniżej normy: wartości poniżej normy występują w wyniku niedokrwistości hipo- i aplastycznej, niewydolności nerek i zespołu mielodyplastycznego.

Leukocyty (WBC)

Norma: 4-10 tys/µl
Opis: leukocyty (WBC) są to jądrzaste komórki, które powstają w szpiku kostnym i w tkance limfatycznej. Występuje 5 rodzajów tych komórek. Są to: neutrofile, eozynofile, bazocyty, monocyty i limfocyty. Główną funkcją leukocytów jest obrona organizmu przed mikroorganizmami.
Powyżej normy: fizjologiczny wzrost wartości WBC występuje w stresie, ciąży, podczas porodu, po posiłku oraz wysiłku fizycznym. Patologiczny wzrost WBC występuje w ostrych i przewlekłych procesach zapalnych, zakażeniach (bakteryjne, wirusowe, grzybicze, pasożytnicze), chorobach nowotworowych (zwłaszcza z obecnością przerzutów), ostrych krwotokach, chorobach rozrostowych układu krwiotwórczego. Wzrost ten może nastąpić także w wyniku uszkodzeń tkanek (oparzenia, rozległe urazy, stany pooperacyjne), zawału mięśnia sercowego, ostrej martwicy wątroby i zaburzeń metabolicznych.
Poniżej normy: wartości poniżej normy mogą wystąpić w wyniku aplazji i hipoplazji szpiku wrodzonej i nabytej, ciężkiego zakażenia bakteryjnego (posocznice), zakażenia wirusowego (grypa, odra, WZW, ospa wietrzna, różyczka), kolagenozy czy też zespołu rozrostowego (ostra białaczka, szpiczak).

Limfocyty (LYMPH)

Norma: 2,5-4,5 tys./µl
Opis: limfocyty (LYMPH) to komórki układu odpornościowego, które należą do leukocytów. Są zdolne do swoistego rozpoznawania antygenów. Funkcjonalnie limfocyty są komórkami uczestniczącymi i będącymi podstawą odpowiedzi immunologicznej w zwalczaniu białek pochodzenia pozaustrojowego.
Powyżej normy: liczba limfocytów wzrasta w wyniku przewlekłej białaczki, krztuśca, chłoniaków, przewlekłej białaczki, odry, świnki, gruźlicy, kiły, różyczki oraz chorób immunologicznych.
Poniżej normy: obniżone wartości limfocytów najczęściej występują w przebiegu przewlekłego leczenia preparatami glikokortykosterydów (Encorton, Encortolon). Spowodowane mogą być również ciężkim, przewlekłym stresem oraz białaczką i ziarnicą złośliwą.

Monocyty (MONO)

Norma: 0,3-0,8 tys./l’l
Opis: monocyty (MONO) to komórki żerne, które oczyszczają krew ze skrawków obumarłych tkanek i bakterii. Produkują interferon, który hamuje namnażanie się wirusów. Powstają przeważnie w szpiku kostnym. Są największe wśród białych krwinek.
Powyżej normy: liczba monocytów wzrasta w przypadku wystąpienia gruźlicy, kiły, zapalenia wsierdzia, mononukleozy zakaźnej, zakażenia pierwotniakowego oraz nowotworów.
Poniżej normy: spadek ich liczby może być wynikiem toczącej się w organizmie infekcji lub stosowania niektórych leków (np. glikokortykosterydów).

Eozynofile (EOS)

Norma: 0,1-0,3 K/µl (G/l)
Opis: eozynofile (EOS) to krwinki białe, które zaliczane są do granulocytów kwasochłonnych. Wyróżniają się one obecnością okazałych ziarnistości w cytoplazmie, które barwią się na czerwono eozyną. stanowią 1-4% wszystkich krwinek białych we krwi.
Powyżej normy: podwyższone wartości eozynofilu mogą wystąpić w wyniku chorób alergicznych (astma oskrzelowa, katar sienny) i pasożytniczych, a także chorób krwi (ziarnica złośliwa), łuszczycy. Ich wzrost może być też spowodowany zażywaniem niektórych leków (np. penicyliny).
Poniżej normy: obniżenie wartości może być skutkiem zakażeń, duru brzusznego, czerwonki, posocznicy, urazów i oparzeń. Towarzyszą one również zwiększonemu wysiłkowi fizycznemu. Mogą być też skutkiem nadmiernego wydzielania hormonów nadnerczowych.

Bazofile (BASO)

Norma: 0-0,13 x 109/l
Opis: za wzrost wartości bazofilów odpowiadają granulocyty zasadochłonne, rodzaj krwinek białych, które wykazują powinowactwo do związków o odczynie zasadowym. Mają one właściwości żerne, tj. wchłaniania i niszczenia drobnoustrojów oraz komórek obcych lub zmienionych komórek własnego organizmu.
Powyżej normy: podwyższone wartości występują na skutek chorób alergicznych, przewlekłej białaczki szpikowej, przewlekłego stanu zapalnego przewodu pokarmowego, wrzodziejącego zapalenia jelit, niedoczynności tarczycy oraz rekonwalescencji po przebytej infekcji.
Poniżej normy: wartości poniżej normy odnotowuje się w ostrych infekcjach, ostrej gorączce reumatycznej, nadczynności tarczycy, ostrym zapaleniu płuc oraz w stresie.

Neutrofile (NEUT)

Norma: 1,5-8 tys./µl
Opis: neutrofile (NEUT) to komórki układu odpornościowego, które należą do granulocytów. Pełnią zasadniczą rolę w odpowiedzi odpornościowej organizmu przeciwko bakteriom, ale nie pozostają obojętne względem innych patogenów. Ich znaczenie wynika głównie z faktu szybkiego reagowania na obce organizmowi substancje.
Powyżej normy: podwyższona norma występuje przy zakażeniach, chorobach nowotworowych, hematologicznych, metabolicznych, po urazach, u palaczy oraz u kobiet w trzecim trymestrze ciąży.
Poniżej normy: obniżone wartości mogą wystąpić w wyniku zakażeń grzybiczych, wirusowych (grypa, różyczka), bakteryjnych (gruźlica, dur), pierwotniakowych (np. malaria).

Trombocyty (PLT)

Norma: 150-400 tys/µl
Opis: trombocyty to bezjądrzaste elementy morfotyczne krwi, które są nazywane płytkami krwi. Powstają w szpiku i tkance limfatycznej.
Powyżej normy: nadpłytkowość, czyli podwyższenie dopuszczalnej normy, jest skutkiem przewlekłego zespołu mieloproliferacyjnego, jak również nadmiernego wytwarzania płytek krwi wskutek m.in. infekcji, choroby nowotworowej, regeneracji po krwotoku, hemolizie czy stanie po usunięciu śledziony.
Poniżej normy: wartości poniżej zalecanej normy, czyli małopłytkowość, spowodowane są zmniejszeniem wytwarzania płytek krwi (w zespole Fanconiego, niedokrwistości aplastycznej, aplazji megakariocytowej, chłoniakach, ostrej białaczce szpikowej, w zwłóknieniu szpiku, przy zażywaniu leków mielosupresyjnych, naświetlaniu promieniami jonizującymi, w niedokrwistości megaloblastycznej i z niedoboru żelaza, w zakażeniach wirusowych i w niewydolności nerek). Liczba płytek krwi może być również obniżona wskutek nadmiernego ich niszczenia, np. w samoistnej autoimmunologicznej plamicy małopłytkowej, a także w małopłytkowości poprzetoczeniowej, polekowej, w autoimmunologicznej niedokrwistości hemolitycznej, toczniu rumieniowatym układowym i we wstrząsie anafilaktycznym. Inną przyczyną utraty płytek krwi mogą być krwotoki.

Odczyn Biernackiego (OB)

Norma: K: 3-15 mm, M: 10 mm
Opis: odczyn Biernackiego (OB) to badanie szybkości opadania krwinek czerwonych. To test oceniający zaburzenia składu białek osocza oraz właściwości erytrocytów.
Powyżej normy: podwyższona norma może być spowodowana stanem zapalnym, ciążą, chorobą nowotworową, niedokrwistością oraz chorobą autoimmunologiczną.
Poniżej normy: obniżenie normy występuje w chorobach alergicznych, w obniżonej wartości fibrynogenu i w nadkrwistości.

Żelazo (Fe)

Norma: 12,5-26 l’mol/l
Opis: żelazo w organizmie wchodzi w skład hemoglobiny i mioglobiny. Występuje również w postaci związanej z białkami. Stężenie żelaza w surowicy zależy od wchłaniania w przewodzie pokarmowym, magazynowania w jelicie, śledzionie i w szpiku kostnym, syntezy i rozpadu hemoglobiny, a także jego utraty z ustroju.
Powyżej normy: wartości podwyższone mają związek z przedawkowaniem preparatów żelaza, stanami zapalnymi nerek lub zatruciem ołowiem.
Poniżej normy: wartości obniżone wynikają z niedoborów żywieniowych, utraty żelaza przez przewód pokarmowy, drogi moczowe lub stanu zwiększonego zapotrzebowania, tj. w ciąży czy w okresie karmienia piersią.
6 przepisów na koktajle, które poprawią wyniki morfologii

Ferrytyna

Norma: K: 12-150 µg/l, M: 15-200 µg/l
Opis: ferrytyna jest to miarodajny i najczulszy wskaźnik niedoboru żelaza, który dobrze odzwierciedla ilość żelaza magazynowanego w ustroju, tzn. zawartość szpiku.
Powyżej normy: podwyższenie normy odnotowuje się w stanach zapalnych, reumatoidalnym zapaleniu stawów, uszkodzeniu wątroby, martwicy komórek – szczególnie wątroby lub nowotworowych, a także nadmiarem żelaza w ustroju.
Poniżej normy: obniżenie normy występuje w wyniku niedoboru żelaza.

Transferyna (TRF)

Norma: K: 223-446 µg/dl, M: 251-391 µg/dl
Opis: transferyna (TRF) to białko regulujące stężenie jonów żelaza w osoczu krwi i transportujące je do tkanek. Badaniem laboratoryjnym dotyczącym transferyny jest TIBC.
Powyżej normy: podwyższona norma może wystąpić w trzecim trymestrze ciąży (objaw prawidłowy) oraz podczas stosowania doustnych leków antykoncepcyjnych i estrogenów.
Poniżej normy: obniżenie normy może wystąpić w zespole nerczycowym, przy przedawkowaniu żelaza, w hemochromatozie, hemolizie, w niektórych chorobach krwi, a także po częstym przetaczaniu krwi.

Erytropoetyna (EPO)

Norma: 6-32 µg/ml
Opis: erytropoetyna (EPO) to hormon peptydowy, który stymuluje erytropoezę, czyli proces powstawania krwinek czerwonych (erytrocytów) w szpiku kostnym. Hormon ten produkowany jest w wątrobie i w nerkach. Najwyższe jego stężenie we krwi obserwuje się w godzinach nocnych, najmniejsze zaś nad ranem.
Powyżej normy: wzrost produkcji erytropoetyny obserwuje się w spadku utlenowania krwi oraz w zwyrodnieniu wielotorbielowatym nerek.
Poniżej normy: spadek produkcji erytropoetyny ma miejsce w przypadku przewlekłej mocznicy.

Całkowita zdolność wiązania żelaza (TIBC)

Norma: 306-429 µg/dl lub 54,7-76,8 µmol/l
Opis: całkowita zdrolność wiązania żelaza (TIBC) to parametr, który dokładnie ocenia wewnątrzustrojową gospodarkę żelaza. Jest pośrednim pomiarem ilości żelaza, jakie może wiązać transferyna.
Powyżej normy: wartość TIBC wzrasta w niedoborze żelaza w organizmie, podczas ciąży, w wyniku utraty krwi (ostrej lub przewlekłej), a także w wyniku leczenia estrogenami.
Poniżej normy: wartość TIBC maleje m.in. w zespole nerczycowym, przewlekłych zakażeniach, nowotworach, hemochromatozie, hemosyderozie, przeładowaniu organizmu żelazem, mocznicy oraz innych chorobach przewlekłych.